Autor: Zbigniew

Zestaw efektów uczenia się w zakresie wiedzy, umiejętności oraz kompetencji społecznych, nabytych w edukacji formalnej, edukacji pozaformalnej lub poprzez uczenie się nieformalne, zgodnych z ustalonymi dla danej kwalifikacji wymaganiami, których osiągnięcie zostało sprawdzone w walidacji oraz formalnie potwierdzone przez uprawniony podmiot certyfikujący.

Najkrócej można powiedzieć, że kwalifikacja to określony zestaw efektów uczenia się – zgodnych z ustalonymi standardami – których osiągnięcie zostało formalnie potwierdzone przez upoważnioną instytucję. W kontekście ZSK terminu kwalifikacja nie można używać zamiennie z takimi terminami, jak: zawód, uprawnienie zawodowe, prawo wykonywania zawodu, kompetencje zawodowe, kompetencje itp.

Uwaga: z analizy treści przepisów znajdujących się w różnych aktach prawnych wynika, że wyraz kwalifikacja (kwalifikacje) rozumiany bywa w różny sposób – czasem oznacza jednocześnie zawód i kwalifikację (w rozumieniu ustawy o ZSK), czasem oznacza także uprawnienie zawodowe. Z drugiej strony w niektórych aktach prawnych w ogóle nie występuje termin kwalifikacja, podczas gdy z treści tych przepisów wynika, że jest w nich mowa o kwalifikacji w rozumieniu ustawy o ZSK. Należy także brać pod uwagę, że w języku potocznym (także w niektórych opracowaniach i dokumentach) często są używane zamiennie takie wyrazy, jak: wiedza, umiejętności, kompetencje i kwalifikacje. Ustawa o Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji poprzez ustalenie definicji terminu kwalifikacja oraz wymagań dotyczących opisywania kwalifikacji spowoduje, że w polskich aktach prawnych stopniowo nastąpi większe uporządkowanie stosowanej terminologii. Będzie to jednak długi proces powiązany z włączaniem do zintegrowanego systemu kolejnych kwalifikacji uregulowanych.

Najkrócej można powiedzieć, że kwalifikacje cząstkowe to wszystkie kwalifikacje włączone do ZSK, które nie są kwalifikacjami pełnymi.

Kwalifikacje cząstkowe mogą być tworzone zarówno w systemach oświaty i szkolnictwa wyższego, jak i poza nimi. 

W przypadku kwalifikacji cząstkowych zakres wymaganych efektów uczenia się jest z zasady węższy niż w przypadku kwalifikacji pełnych. Na ogół wymagania te są związane z wyraźnie określonym rodzajem działalności.

Wszystkie włączone do ZSK kwalifikacje uregulowane i rynkowe są kwalifikacjami cząstkowymi. Do kwalifikacji cząstkowych nadawanych w systemie oświaty zalicza się m.in. kwalifikacje w zawodzie (potwierdzone świadectwem).
Do kwalifikacji cząstkowych nadawanych w systemie szkolnictwa wyższego zalicza się m.in. kwalifikacje nadawane po ukończeniu studiów podyplomowych, które zostały włączone do ZSK.

Kwalifikacje cząstkowe mogą stanowić konieczną podstawę do zatrudnienia na określonym stanowisku, np. prawo jazdy odpowiedniej kategorii umożliwia zatrudnienie na stanowisku kierowcy autobusu.

Kwalifikacje cząstkowe mogą stanowić uzupełnienie kwalifikacji pełnej, poszerzające lub pogłębiające przygotowanie do wykonywania zawodu (np. lekarze uzyskują specjalizacje oraz inne kwalifikacje dotyczące obsługi specjalistycznej aparatury medycznej).

W ZSK przez osiągnięcia należy rozumieć wyodrębniony zbiór efektów uczenia się, których uzyskanie zostało potwierdzone w walidacji, stanowiący część wymagań dla danej kwalifikacji rynkowej. 
W kontekście ZSK termin osiągnięcie ma inne znaczenie niż w języku potocznym – nie dotyczy osiągnięć w jakiejkolwiek dziedzinie. Odnosi się do zaliczenia części wymagań dla kwalifikacji, np. przedmiotu, modułu tematycznego, praktyki itp.

Przyswojona w procesie uczenia się zdolność do wykonywania zadań i rozwiązywania problemów właściwych dla dziedziny uczenia się lub działalności zawodowej.
Termin umiejętności w kontekście ZSK oznacza jedną z trzech wyróżnionych w PRK kategorii efektów uczenia się. Poszczególne kategorie efektów uczenia się w PRK (wiedza, umiejętności, kompetencje społeczne) nie mogą być traktowane całkowicie rozłącznie, ponieważ efekty uczenia się określane jako wiedza zawsze obejmują pewien komponent umiejętności, umiejętności zawsze zawierają pewne elementy wiedzy, a składnikiem kompetencji społecznych zawsze są jakieś umiejętności i pewna wiedza.

Należy też brać pod uwagę, że w języku potocznym (także w niektórych opracowaniach i dokumentach) często są używane zamiennie takie wyrazy jak: wiedza, umiejętności, kompetencje i kwalifikacje.

Sprawdzenie, czy osoba ubiegająca się o nadanie określonej kwalifikacji, niezależnie od sposobu uczenia się tej osoby, osiągnęła wyodrębnioną część lub całość efektów uczenia się wymaganych dla tej kwalifikacji.

Walidacja jest procesem wielowymiarowym i wieloetapowym, obejmującym identyfikowanie, dokumentowanie i weryfikację efektów uczenia się określonej osoby. Identyfikowanie i dokumentowanie są szczególnie ważne w przypadku osób, które uczyły się, nie korzystając ze zorganizowanych form kształcenia. Dla wiarygodności walidacji konieczne jest wskazanie jasnych kryteriów weryfikacji, dostosowanych do charakteru efektów uczenia się.

Nie należy mylić walidacji z uznawaniem kwalifikacji. Jeżeli nadana za granicą kwalifikacja zostanie uznana przez uprawnioną instytucję w kraju, to osoba ją posiadająca nie musi ponownie poddawać się walidacji.

W Polsce nie ma tradycji wyraźnego wyodrębniania walidacji jako etapu w procesie, który kończy się nadaniem kwalifikacji. Z tego powodu w języku polskim brakowało odpowiedniej nazwy dla tego procesu. W tej sytuacji przyjęto termin walidacja, będący spolszczeniem angielskiego validation.

W kontekście ZSK termin zewnętrzne zapewnianie jakości oznacza monitorowanie i okresową ewaluację czynności związanych z nadawaniem kwalifikacji, wykonywane przez podmiot zewnętrzny wobec instytucji certyfikującej.
Obowiązek zewnętrznego zapewnianie jakości został wprowadzony ustawą o ZSK. Zewnętrzne zapewnianie jakości wzmacnia przestrzeganie standardów w zakresie nadawania kwalifikacji i wspomaga instytucje certyfikujące w doskonaleniu procesów związanych z walidacją i certyfikowaniem.

Rejestr publiczny prowadzony w systemie teleinformatycznym, ewidencjonujący kwalifikacje włączone do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji. 

Kwalifikacje włączone do ZSK są wpisane do ZRK niezależnie od tego, czy figurują w innych rejestrach (wykazach, spisach) prowadzonych na potrzeby poszczególnych resortów, branż, środowisk i instytucji.

Obecność kwalifikacji w zintegrowanym rejestrze oznacza, że jej wiarygodność została potwierdzona przez władze publiczne, oraz że ma ona określony poziom PRK.

Kwalifikacji, które nie zostały włączone do ZSK, nie można wpisać do ZRK.

Dane o kwalifikacjach gromadzone w ZRK są publicznie dostępne na portalu ZSK.

Wyodrębniona część Krajowego Systemu Kwalifikacji, w której obowiązują określone w ustawie standardy opisywania kwalifikacji oraz przypisywania poziomu Polskiej Ramy Kwalifikacji do kwalifikacji, zasady włączania kwalifikacji do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji i ich ewidencjonowania w Zintegrowanym Rejestrze Kwalifikacji, a także zasady i standardy certyfikowania kwalifikacji oraz zapewniania jakości nadawania kwalifikacji.

Zintegrowany System Kwalifikacji obejmuje dużą część polskich kwalifikacji, które są do niego włączone z mocy ustawy lub mogą być włączane decyzją właściwych ministrów.

Poza zintegrowanym systemem mogą w Polsce funkcjonować kwalifikacje, które nie zostały włączone do tego systemu, jednak takie kwalifikacje nie mają przypisanego poziomu PRK i nie mogą zostać wpisane do Zintegrowanego Rejestru Kwalifikacji.

Przedsiębiorcy mogą wystawić fakturę do paragonu wyłącznie w sytuacji, gdy sprzedawca zamieści NIP nabywcy na paragonie.

Takie zmiany wprowadziła nowelizacja ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw z 4 lipca 2019 r. (Dz.U. poz. 1520). Ministerstwo Finansów przypomina, że paragon do kwoty 450 zł brutto (100 euro) z NIP nabywcy stanowi fakturę uproszczoną. Faktura uproszczona: nie musi zawierać danych nabywcy, a więc imienia i nazwiska lub nazwy oraz jego adresu, musi zawierać NIP nabywcy.

Faktura uproszczona jest traktowana jak zwykła faktura, która zawiera pełne dane nabywcy. Podatnik może więc w szczególności skorzystać z prawa do odliczenia podatku naliczonego, jak również zaliczyć wydatek do kosztów uzyskania przychodów.

Ale jeżeli sprzedaż została zarejestrowana na kasie fiskalnej i potwierdzona paragonem, fakturę wystawia się wyłącznie, jeżeli paragon ten zawiera NIP. Oznacza to, że już w momencie sprzedaży klient musi określić czy kupuje jako podatnik, czy jako konsument.

Jeżeli kupuje jako podatnik i chce otrzymać fakturę VAT musi:

przy paragonie do kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Otrzyma wtedy fakturę wystawioną w formie uproszczonej (czyli paragon z NIP), traktowaną jak zwykła faktura,

przy paragonie powyżej kwoty 450 zł brutto (100 euro) – podać swój NIP przed zakończeniem sprzedaży na kasie fiskalnej. Na podstawie takiego paragonu z NIP będzie mógł wystąpić do sprzedawcy o wystawienie faktury.

Jeśli klient nie poda NIP do czasu wystawienia paragonu, uznaje się, że kupuje jako konsument. Może wystąpić o wystawienie faktury, jednak sprzedawca wystawi mu fakturę taką, jak dla konsumentów – bez NIP nabywcy.

Zasady tej nie stosuje się do sprzedaży zarejestrowanej na kasie fiskalnej przed 1 stycznia 2020 r. Oznacza to, że do paragonu fiskalnego bez NIP, który dokumentuje sprzedaż zarejestrowaną na kasie fiskalnej do 31 grudnia 2019 r., sprzedawca może wystawić fakturę z NIP.

Zmiana przepisów dotyczy wyłącznie transakcji pomiędzy firmami. W przypadku transakcji pomiędzy firmą a osobą prywatną, obowiązują przepisy w brzmieniu dotychczasowym.

Sankcją nie stosowania się do przepisów są dodatkowe zobowiązanie podatkowe w wysokości odpowiadającej 100 proc. kwoty podatku VAT wykazanego na tej fakturze.

W ślad za otrzymaną od jednego z przedsiębiorców wiadomością informujemy o możliwych próbach wyłudzeń.  Nieznany sprawca, powołując się na jedną z izb członkowskich Krajowej Izby Gospodarczej, telefonicznie oferuje właścicielom małych firm pomoc w uzyskaniu dotacji z funduszy unijnych. Wsparcie jest jednak możliwe tylko pod warunkiem odebrania przesyłki o wartości kilkuset złotych. Izba, za której przedstawiciela podaje się nieznana osoba, nie prowadzi takiej działalności. Ponadto numer telefonu, z którego wykonywane są połączenia, w Internecie widnieje na tzw. liście numerów niebezpiecznych i jest sklasyfikowany jako „próba wyłudzenia”.